تاريخچه

شواهد باستان شناسی نشان دهنده این است كه قدمت شنا و شنا كردن به 2500 سال قبل از ميلاد در تمدن مصر و بعد از آن در تمدن های آشور و يونان و روم باستان باز می گردد. آنچه از گذشته آموزش شنا می دانيم بر اساس يافته هايی است كه از « حروف تصويری » هيروگليف مصريان به دست آورده ايم.

يونانی های باستان و رومی ها شنا را جزو برنامه های مهم آموزش نظامي خود قرار داده بودند ، و مانند الفبا يكي از مواد درسي در آموزش مردان بوده که شنا در شرق به قرن اول قبل از ميلاد باز مي گردد. ژاپن جايي است كه شواهد و مداركي از مسابقات شنا در آن موجود است. در قرن هفدهم به دستور رسمي حكومتی شنا به صورت اجباری در مدارس تدريس می گردید .
مسابقات سازمان يافته شنا در قرن 19 ميلادی قبل از ورود ژاپن به دنيای غرب شكل گرفت. از قرار معلوم مردم ساحل نشين اقيانوس آرام، به كودكان هنگامی كه به راه می افتادند يا حتی پيش تر شنا می آموختند. نشانه هايی از مسابقات گاه و بی گاه ميان مردم يونان باستان وجود دارد و همچنين يكی از بوكسورهای معروف يونان شنا را به عنوان تمرين در برنامه ورزشی خود قرار داده بود. رومی ها اولين استخرهای شنا را بنا نمودند و گفته می شود كه در قرن اول پيش از ميلاد « گي يس می سی ينس » Gaiusmaecenas اولين استخر آب گرم را ساخت.
برخی عدم تمايل اروپائيان به شنا را در قرون وسطی ترس از گسترش و سرايت عفونت و بيماري های مسری می دانند از طرفی شواهدی وجود دارد كه نشان می دهد در سواحل بريتانيای كبير در اواخر قرن 17 ميلادی از شنا در آب به عنوان وسيله ای براي درمان استفاده مي گردید. البته تا پيش از قرن نوزدهم شنا به عنوان تفريح و ورزش در ميان مردم جايگاهی نداشت. زمانی كه نخستين سازمان شنا در سال 1837 تأسيس گردید در پايتخت بريتانيا يعنی لندن ، 6 استخر سر پوشيده وجود داشت كه مجهز به تخته شيرجه بودند. در سال 1846 اولين مسابقه شنا در مسافت 440 يارد در استراليا بر پا گردید كه بعد از آن هر ساله نيز به اجرا در آمد. باشگاه شنای « متروپوليتين » Metropolitan لندن در سال 1869 تأسيس گردید كه بعدها به انجمن شنای غير حرفه ای تغيير نام پيدا كرد كه در واقع هيئت رئيسه شنای غير حرفه ای بريتانيا بود. فدراسيون های ملی شنا در چندين كشور اروپايی در سال 1882 تا 1889 شكل گرفتند.

بخش اول : اصول نظری شنا

شنا : شنای مسافت swimming : distance swimming
برای نخستين بار برنامه های آموزشی شنا در قرن نوزدهم در بريتانيای كبير هم به منظور ورزش و هم در جهت گسترش نجات غريقی مورد استفاده قرار گرفتند. در ديگر نقاط اروپا نيز به تدريج از اين برنامه استفاده گردید. در سال 1916 در كشور ايالات متحده آموزش شنا برای حرفه نجات غريقی تحت حمايت سازمان صليب سرخ آمريكا به اجرا در آمد. تمريناتی كه توسط شاخه های مختلف نيروهای مسلح در طی جنگ های اول و دوم جهانی انجام پذیرفت ، در پيشرفت ورزش شنا تأثير به سزايی داشت. برپايی دوره های آموزش شنا كه تا حد آموزش به كودكان و خردسالان گسترش می يافت توسط سازمان هاي اجتماعی،مدارس باز گردید. تمرينات ابتدايی و ساده كه صرفاً در آن به شنا كردن تا حد ممكن تأكيد می گشت جای خود را به تمرينات با فاصله و مكرر دادند. تمرينی با فاصله متشكل از يك سری حركات شنا در مسافت های مساوی با وقت های استراحت برنامه ريزی شده . در تمرينات با فاصله آرام كه به منظور بالابردن ميزان استقامت شناگران است، زمان استراحت بيشتر از زمان شنا است. در تمرينات با فاصله سريع كه برای بالابردن سرعت شناگر مورد استفاده قرار می گيرند به شناگر اجازه می دهند كه بعد از شنا در زمان استراحت به وضعيت عادی تنفس و ضربان قلب خود باز گردد.
پافشاری زياد بر برگزاری مسابقات بين المللی منجر به ساخته شدن استخرهای 50 متري گردید. ديگر امكاناتی كه باعث پيشرفت شنا هم در تمرين و هم در عرصه نمايش گرديدند شامل آب روهای موج گير ، خطوط نشان دهنده است كه برای جلوگيری از بی نظمی در جريان مسابقه فراهم گردید. از ديگر امكانات دوربين هاي جديد براي مطالعه و بررسی حركات در زير آب ، ساعت های بزرگ كه برای شناگران قابل مشاهده بودند و بالاخره ابزار الكتريكی زمان بندی است. بدين ترتيب از سال 1972 تمام ركوردها تا صدم ثانيه ثبت گرديده اند

انواع شنا

ورزش شنا را به صورت های گوناگون انجام می دهند. بعضی از انواع شناها عبارتند از :
شنای استقامت : پيمودن مسافت های طولانی در آب به كمك انواع شناها را، شنای استقامت می گويند. اين نوع شنا به طور معمول در آب های آزاد انجام می شود. اما ، در استخر هم می توان شنای استقامت نمود.
شنای زير آبی : از انواع شناهاست كه به منظور نجات غريق و يا يافتن چيزی در زير آب مورد استفاده قرار می گيرد. در شناي زير آبی به طور معمول از شنای قورباغه يا شنای پهلو استفاده می نمایند.
مهمترين نوع شناها عبارتند از: شنای كرال ، شنای قورباغه ، شنای پروانه .

شيرجه

شيرجه از رشته های مهم و زيبای ورزش می باشد. به طور كلی ، شيرجه يا از سكو انجام می گردد يا از تخته فنري.

واترپولو

واترپولو از انواع بازی های آبی می باشد كه در استخر بين دو تيم برگزار می گردد. بازيكنان هر تيم بايد كوشش نمایند، توپی را با شنا و پاس دادن به يكديگر پيش ببرند و آن را وارد دروازه حريف نمایند.

نجات غريق

يك سلسله كارهايی را كه بايد به شيوه ای فنی و علمی انجام گردد تا غريق از مرگ نجات يابد، نجات غريق می گويند. برای يادگرفتن اصول نجات غريق بايد در كلاس هاي مخصوصي شركت نمود تا نشان ويژه آن را به دست آورد. عمليات نجات غريق ، شامل مراحل مختلفی همچون : گرفتن غريق از آب ، اجرای تنفس مصنوعي و … می باشد .

طريقه تنفس صحيح

بر حسب طاقت بدنی ، تمرين ، و حجم قفسه سينه تان ، شما مدت كم يا زيادی در زير آب خواهيد ماند. اما مطلب مهم اين می باشد كه اگر شما با يك نفس عميق به زير آب برويد، و زمان نفس گيری شما را اندازه گيری نمایند، مدت آن خيلی كمتر از موقعی خواهد بود كه در حدود يك دقيقه و يا بيشتر در خارج از آب به طور مرتب چند نفس عميق و طولانی بكشيد، و سپس به زير آب برويد. پس توصيه می نماییم ، براي اينكه بتوانيد مدتی را زير آب بمانيد، در خارج از آب چند بار پشت سر هم ( پی در پی ) نفس عميق بكشيد، و بالاخره بعد از يك تنفس عميق و طولانی به زير آب برويد.
شايد شما قبل از رفتن به زير آب ، در اثر نفس های پی در پی احساس گيجی داشته باشید، از اين بابت ناراحت نشويد، زيرا علت اين امر ازدياد اكسيژن در خون شما می باشد ، كه به طور طبيعي بعد از چند ثانيه ماندن در زير آب رفع می گردد. شما قطعاً در اولين تمرين نمی توانيد بيش از 30 ثانيه در زير آب بمانيد، ولی دراثر تمرينات متوالی ، حداكثر نفس گيری شما به 1 الی 2 دقيقه خواهد رسيد.

شنا : شنای رقابتی swimming : competitive swimming

شنای رقابتی با ورود به المپيك در سال 1896 در عرصه بين المللی دارای اهميت و موجوديت شد. مسابقات المپيك ابتدا تنها به مردان اختصاص داشت اما بعدها در سال 1912 مسابقات زنان نيز در اين رقابت ها جای گرفت. قبل از تأسيس فينا( FINA ) بازی های المپيك ، شامل تعدادی از مسابقات غير متداول بودند. برای مثال در سال 1900 زمانی كه مسابقات شنا در رودخانه «سن» Seine در فرانسه برگزار می شد رقابت كنندگان بايد از تيرهای چوبی خاصی بالا می رفتند و زير صفی از قايق ها در آب شنا می نمودند.
پس از اينكه فينا تأسيس شد برخی از اين مسابقات عجيب برچيده گردند. تحت مقررات فينا هم در بازي های المپيك و هم در ديگر مسابقات ، طول مسابقات به تدريج با سيستم متر اندازه گيری می گردید. و در سال 1969 سيستم اندازه گيری يارد برای ركوردها منسوخ گردید.
انواع حركت های شنا به شنای آزاد ، كرال سينه، كرال پشت ، قورباغه ، پروانه دسته بندی شدند.
تمام اين حركات در مسابقات انفرادی چندگانه به اجرا در آمدند.

تاريخچه شنا در ايران

تاريخچه شنا به عنوان يك ورزش ، در ايران ، بسيار كوتاه می باشد و به طور كلی هم اين رشته از ورزش به نسبت ديگر رشته ها در كشور ما چندان پيشرفتی حاصل نكرده است. در حالی كه به جهت موقعيت جغرافيايی ايران كه در شمال و جنوب كشور به دريا متصل می باشد و هم به جهت تأكيدات مذهبی، می بايستی اين ورزش را مورد توجه قرار می دادند.
در قديم ، مكان هايی شبيه استخر سرپوشيده در حمام ها می ساختند ، به نام چال حوض.
اين چال حوض ها ، كه حداكثر از 10 متر تجاوز نمی نمود، برای شنا كردن و آب بازی بود.
در اطراف چال حوض ها، سكوهايی به ارتفاع 2 يا 3 متر وجود داشت كه از بالای آن به درون آب می پريدند و عملياتی مانند پشتك و وارو انجام می دادند.
روشنايی چال حوض ها از سوراخ كوچكی كه در سقف بود، تأمين می گردید. در اين گونه آبگيرهای غير بهداشتی ، هيچ گونه مقرراتی وجود نداشت و هر كس می توانست قبل از استحمام يا پس از آن وارد چال حوض گردد و به آب بازی و شنا ( كه به معنای واقعی هم شنا نبود) بپردازد. تا سال 1314 در سراسر ايران حتی يك استخر شنا هم نبود و فقط در اردوگاه نظامی اقدسيه تهران يك استخر براي آموزش شنا به دانشجويان دانشكده افسری ساخته بودند.
در سال 1314 ، استخر ديگری در باغ فردوس شميران احداث گردید كه به وزارت فرهنگ تعلق داشت. نخستين استخري كه برای استفاده ورزشكاران و تعليم اصول جديد شنا به آنها به وجود آمد، در سال 1314در منظريه تهران بود كه يك مربی ورزش خارجی به نام « گيبسون » بر آن نظارت می كرد. پايه های ورزش شنای نوين در ايران از همان استخر منظريه گذاشته گردید.